آیا شاد بودن لزوما نیازمند هزینه زیاد است؟ - بانه مارکت

به گزارش بانه مارکت، خبرنگاران/گیلان عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان گفت: با ثروت بیشتر و امکانات بروزتر لزوما انسان شادتر نیست، به عبارتی وجود امکانات و تجهیزات ایجادکننده شادی پایدار نیست ولی می تواند یاری کننده باشد.

در گاهشماری ایرانی روز ششم فروردین ماه یکی از روزهای مهم است، زیرا ششم فروردین ماه به نام روز شادباش نویسی، روز امید یا روز نوروز عظیم نامیده شده و از روزهای خجسته ایرانیان بوده و به عنوان یک آیین بسیار زیبا در جشن های نوروزی از دوران کهن بجا مانده است. به نظر می آید ایرانیان در روز شادباش نویسی، آرزوها و خواسته های نیک خود را برای دیگران می نوشتند و به دست آنها می سپردند.

باور دیگری که وجود دارد این است که موبدان زرتشتی، این روز را به زادروز زرتشت عظیم نسبت می دهند و در این روز اسپند دود می کردند و دف می زدند. از دیگر آیین های باقیمانده در این روز آب پاشی است. آب نماد روشنایی و پاکی بوده که با پاشیدن آب بر روی یکدیگر در واقع روشنایی را برای یکدیگر آرزو می نمایند.

اما مهم ترین آیین این روز، آرزونویسی یا نوشتن آرزوی نیک برای دیگران بر روی کاغذ است و شخص گیرنده این آرزوها، می بایست این نوشته های حاوی آرزو را تا سال دیگر نزد خود نگه می دارد.

روانشناسان همیشه بر تاثیر نقش شادی و شادی در بهداشت روان جامعه تاکید نموده اند و این در حالی است که جامعه امروز چنان از شادی فاصله گرفته که این حلقه مفقوده یعنی شادکامی و شادی در خاطرات مردم بیشتر از حقیقت زندگی آن ها یافت می شود. حال چگونه می توان دوباره شاد زیستن را تجربه کرد و نسخه تجویزی برای شاد ساختن جامعه چیست؟ در ادامه رضا سلطانی شال، عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان به این سوالات پاسخ داده است.

رضا سلطانی شال در گفت وگو با بانه مارکت با بیان اینکه شادی و شادی همانند ترس، تعجب، غم، ابهام و خشم نوعی هیجان محسوب می شود، اظهار کرد: از منظر روانشناسی در آنالیز انسان و عملنمودهای او، چند بُعد در نظر گرفته می شود و در حقیقت انسان را دارای ابعاد شناختی، رفتاری، انگیزشی، هیجانی، زیستی، معناشناختی و اجتماعی در نظر می گیرند. بنابراین در این دیدگاه درباره انسان، برای آنالیز عملنمودهای وی، تمامی این ابعاد می بایست در تعامل با هم نگریسته و آنالیز شود. شادی و شادی نیز از این قانون مستثنی نیست.

وی گفت: شادی و به صورت یک فرح روانشناختی تعریف شده است که از تعامل ابعاد ابعاد شناختی، رفتاری، انگیزشی، هیجانی، زیستی، معناشناختی و اجتماعی انسان ایجاد می شود.

سلطانیِ شال افزود: شادی لحظه یا ساعتی، شادی و شادی حقیقی محسوب نمی شود بلکه فقط یک تجربه هیجانی زودگذر است که ریشه زیستی دارد و بر اثر مواجهه انسان با یک موقعیت هیجان انگیز و در پی تغییرات هورمونی و عصب رسانه ها در بدن و مغز ایجاد می شود و با فروکش کردن میزان هورمون ها و عصب رسانه های شادی بخش در بدن و مغز، آن تجربه هیجانی زودگذر شادی نیز کاهش یافته و از بین می رود.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در حقیقت شادی و شادی حقیقی، تعریف تعیین خود را دارد که می بایست همه زمانی، همه مکانی و دارای منشاء درونی باشد. اگر شادی حقیقی باشد از آن به عنوان یک فرح روانشناختی نام برده می شود که از نهاد انسان بر می خیزد، در همه مکان ها جریان دارد و با مرور زمان از شدت و میزان آن کاسته نمی شود.

تفکر و اندیشه انسان باید عامل ایجاد نماینده شادی باشد

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان اعلام کرد: شادی و شادی حقیقی یا همان فرح روانشناختی درونی و همه زمانی و همه مکانی، ریشه در تفکر، استدلال و دنیا بینی و شیوه تفسیر آنها از رویدادها و پدیده ها دارد. به تعبیر مولوی ای برادر تو همین اندیشه ای، مابقی تو استخوان و ریشه ای، گر گُل است اندیشه تو گُلشنی، ور بود خاری تو هیمه گلخنی.

سلطانیِ شال با بیان اینکه تفکر و اندیشه انسان باید عامل ایجاد نماینده شادی باشد، توضیح داد: بیشتر افرادی که دائما شاد هستند دلیلی برای شادی دارند و آن دلیل در حقیقت همان شیوه تفسیرشان از وقایع و رویدادها و نوع نگاهشان به دنیا پیرامون است. اما افرادی که به راحتی شاد نمی شوند و بیشتر حالات و هیجانات غم، استرس، خشم و عصبی را تجربه می نمایند، در واقع اندیشه، شناخت، باور و تفسیرشان از دنیا پیرامون و وقایع به گونه ای است که ایجادنماینده هیجانات منفی است.

سلطانیِ شال افزود: بر اساس علم روانشناختی هر انسانی که بتواند تفکر و شیوه نگریستن به خود، دنیا پیرامون، سایر مردمان را تغییر دهد، در واقع یک دیدگاه شادتر، مثبت تر و فرح بخش تری داشته و توانسته شادتر زندگی کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا شاد بودن لزوما احتیاجمند هزینه زیاد است؟ گفت: با ثروت بیشتر و امکانات بهتر، لزوما انسان شادتر نیست. برای نمونه می توان به تعطیلات نوروزی اشاره نمود که بسیاری از مسافران از نقاط شهری راهی حضور در طبیعت و مناطق روستایی می شوند تا شادی و شادی بیشتری بدست آورند. این امر نشان می دهد که وجود امکانات و تجهیزات ایجاد نماینده شادی پایدار نیست ولی می تواند یاری نماینده باشد، اما عامل شاد بودن نیست. بنابراین افکار، اندیشه، باور و استدلالی که افراد دارند می تواند دیدگاهی ایجاد کند که ابعاد رفتاری، انگیزشی، هیجانی، زیستی، معناشناختی و اجتماعی انسان را تغییر دهد.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه شاد بودن احتیاج به یک باور، دنیا بینی، ایدئولوژی، ذهن خلاق، شاد و پویا دارد، اعلام کرد: وقتی ذهن به گونه ای راهنمایی شود که انسان نسبت به خودش، آینده، اطرافیان دیدگاه و باور مثبت تر و شادتری داشته باشد، یقینا آن فرد از شادی بیشتر برخوردار است لذا وقتی ذهن و افکار مدیریت نشود بیشتر نکات منفی را رصد می نماید.

سلطانیِ شال در پاسخ به این سوال که چرا ناراحت و افسرده بودن راحت تر است؟ اعلام نمود: در روانشناسی شناختی بحثی که مطرح می شود این است که اگر بتوانیم از رویدادها، اتفاقات و رخدادهای اطراف تفاسیر مثبتی داشته باشیم در بدترین شرایط می توانیم هیجانات مثبت تر و شادی بیشتری داشته باشیم، بنابراین در پاسخ به این سوال باید گفت که به تفسیر ما از موضوع بر می شود زیرا در اطراف ما رویدادهای منفی زیادی رخ می دهد که ما بدون راهنمایی افکار خود یا بدون مدیریت شیوه نگریستن به رویدادهای منفی به راحتی دچار حالات هیجانی نظیر غم، خشم، ترس، ابهام، تعجب و استرس می شویم.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان اعلام کرد: فلاسفه و خردمندان که از دیدگاه عمیق تری برای زندگی برخوردارند، معتقدند پشت هر غم یک تعبیر مثبت و معناداری وجود داردکه سایر ابعاد را تحت تاثیر خود قرار می دهد. لذا ما می توانیم با تفسیر منطقی و معقول مبنی بر اهداف زندگی از رویدادها تفسیر واقعی تری داشته باشیم.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه جامعه شادتری داشته باشیم؟ اعلام نمود: در شادی یک جامعه سطح رفاه اجتماعی، سطح دنیابینی و افکار افراد، مردمان جامعه تاثیرگذار است. مولفه های اجتماعی، همکاری و همراهی مردم، معنویت، معنای زندگی از عواملی هستند که مطالعات نشان داده مستقیما با شادی و شادکامی ارتباط دارند.

سلطانیِ شال افزود: در جامعه ای که مهارت های بین فردی تقویت شود، آموزش های لازم به افراد ارائه شود، جامعه ای که در آن برای رفاه اجتماعی افراد کوشش شود، معنویت با ارزش باشد، انسان دارای اهمیت بوده و مردم بُعد معنوی خود را رشد دهند و منطقی و معقول زندگی نمایند یقینا آن جامعه از شادی بسیاری برخوردار خواهد بود.

شادی باید برخواسته از درون انسان باشد

این مدرس دانشگاه گیلان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شادی مجازی هم حقیقی است؟ اعلام کرد: مسئله شادی مجازی که امروزه مطرح می شود، براساس علم روانشناسی به وسیله ساخت یک کلیپ یا برنامه شاد یا تئاتر طنز به راحتی محقق نمی شود زیرا باید شادی را در نهاد افراد ایجاد کرد؛ بر اساس باورهای مردم ایران زمین که تلفیقی از فرهنگ تاریخی، معنویت و دین است شادی باید یک مولفه ای باشد که از درون انسان ها برخواسته است یعنی اگر از درون این حس مثبت و فرح روانشناختی بجوشد، شادی محقق می شود.

وی تاکید نمود: در واقع زمانی می توانیم بگوییم که افراد شاد هستند که این شادی پایدار و در یک مدت زمانی تعیینی برقرار باشد و در مکان های مختلف خود را نشان دهد نه اینکه فقط در یک بازه زمانی محدود باشد که پس از آن مجدد غم ها، استرس و آشفتگی به سراغ فرد بیاید.

این مدرس دانشگاه افزود: بدترین رویدادها را هم که یک تفسیر معقول و منطقی داشته باشند، می توانند انسان را به سمت فرح بخشی روانشناختی، آرامش و تسکین قلبی سوق دهند این همان مولفه سازنده شادی و شادکامی در انسان است تا زندگی شادتری داشته باشد.

سلطانی با اشاره به اینکه مطالعات نشان داده افرادی که در زمان حال و اکنون هستند، زندگی شادتری دارند، اعلام کرد: حمایت و ارتباطات اجتماعی می تواند در ایجاد شادی یاری نماینده باشد زیرا انسان موجودی واقعا اجتماعی است و نمی تواند بدون برقراری ارتباط با دیگران زندگی شادی داشته باشد بنابراین ارتباط برقرار کردن با دیگران یکی از تکنیک های بسیار خوب برای شاد بودن است.

وی با اشاره به آیه 28 سوره رعد الا به ذکر الله تطمئن القلوب؛ قلب ها تنها با یاد خدا آرام می گیرد، معنویت را از دیگر عوامل شاد بودن بیان کرد و گفت: معنویت به انسان یاری می نماید تا آرامش درونی عمیقی را تجربه کند چون خود را تحت عنایت خدا قرار می دهد که یک نیروی توانمند همیشگی و پایدار است.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه گیلان افزود: افرادی که از زندگی ساده و مثبت تری برخوردارند شادتر هستند. مدیریت زمان در طول روز، سحرخیز بودن، تفریح، ورزش و تغذیه سالم هم می تواند به شاد بودن و رضایت درونی یاری کند.

سلطانی افزود: بعضی مطالعات بیانگر این است که انسان اگر بتواند علایق و دوست داشتنی های خود را بشناسد و برای رسیدن به آنها کوشش کند، شادتر خواهد بود. انسان هایی که هدف دارند شادمندتر هم هستند. افکار منفی از دلایل اصلی عدم شاد بودن است اگر بتوانیم از پدیده ها تفسیر درست و واقع بینانه داشته باشیم خرسند تر هستیم.

این مدرس دانشگاه اعلام نمود: مطالعات نشان داده که شناخت، سبک زندگی و خلق افراد میانگین عادات 5 نفر از نزدیکان وی است لذا باید در دوستی ها و ارتباطات مراقب باشیم. بدانیم با چه کسانی در ارتباط هستیم و در واقع هر تغییر آنها در شادی ما موثر است. همچنین به حرف های رقابتی توجه نکنیم چون باعث می شود زندگی تلخی داشته باشیم لذا هرگونه مقایسه اجتماعی و حرف مردم آسیب زاست که آشفتگی و اضطراب را به دنبال دارد.

شادباش نویسی آیین زیبای ایرانیان که این روزها روبه فراموشی است، در حالیکه می توان با یک پیغام امیدبخش و سرشار از آرزوهای نیک، قدردان حضور عزیزان مان باشیم و با کمترین هزینه شادبودن را به روح جامعه ماشینی امروز تزریق کنیم. چه خوب است امروز از فرصت روز شادباش نویسی و امید بهره مند شویم و در قالب یک یادداشت کوتاه از بهانه های حقیقی زندگی که باعث تقویت امید و شادی آفرینی مان می شوند قدردانی کنیم.

شما قصد دارید امروز به چه کسی شادباش بگویید؟