چرا در خواب ، رویای پرواز کردن می بینیم؟ - بانه مارکت

به گزارش بانه مارکت، یکی از عجیب ترین چیزها در مورد انسان بودن این است که می توانیم تمام شب را پرواز کنیم و سپس در تختخواب خودمان از خواب بیدار شویم.

جزئیات بی پروا از باغی از لذت های دنیوی اثر هیرونیموس بوش (Hieronymus Bosch)

یک نظرسنجی کوتاه و البته غیرعلمی در وب سایت فیس بوک (Facebook) نشان می دهد که مردم این تفریح شبانه را مانند یک تفریح واقعی با علاقه مندی ها و برنامه ریزی های مختلف انجام می دهند. در این نظرسنجی، عقاید گوناگونی از قبیل موارد زیر دراین باره عنوان شد:

من به نوعی تصور سبکی در قفسه سینه و پرواز با حالت بی وزنی در جهاتی که خودم انتخاب می کنم، دارم.

من تقریباً نزدیک زمین پرواز می کنم ... به نوعی شبیه به این که سوار یک تخته اسکیت هستم، اما بدون اینکه تخته اسکیتی زیر پای من باشد.

درست مثل یک سوپرمن، یک موجود مافوق انسان یا یک شبح بود. من مجبور نبودم درباره آن بیش از راه رفتن فکر کنم.

دو مرتبه من در رؤیا بودم که می توانستم بالا و بالاتر بپرم تا اینکه اتمسفر رو ترک کردم و توانستم با هدف گیری دقیق تر پرش هایم به مقاصد دورتری سفر کنم.

دیگران در حرکاتی مثل شنا کردن، پرواز کردن یا سرخوردن گیر کرده اند. وجود افرادی که در رؤیای پرواز کردن هستند، تازه نیست. در طول تاریخ افرادی زیادی بودند که خواب پرواز کردن را دیده و حتی آن را یادداشت کرده اند. در سال 1921 میلادی (1299 شمسی)، مری آرنولد-فاستر (Mary Arnold-Foster) پوشیدن یک لباس پرواز را توصیف کرد. او دراین باره می گوید: یک لباس با چین های نزدیک به هم و مرتب که 3 یا 4 سانتی متر پایین تر از پاهای من قرار می گرفت، به منظور پنهان کردن این واقعیت که او مانند سایر افراد راه نمی رود، او این رؤیا را با هیچ کس به اشتراک نگذاشت.

آیا این امر نوعی تظاهر است؟ ممکن است قابل توجیه باشد. اگر شما در رویای شبانه، خودتان را در حال پرواز کردن در آسمان پیدا کردید، آن وقت سزاوار نگاه های مات و مبهوت و انگشت نما شدن از طریق دیگران هستید. پرواز کردن در رؤیا لزوماً یک اتفاق تصادفی از شلیک نورون ها (Neuron-Firing) و یک خواب فی البداهه نیست، برخی از اوقات مربوط است به اینکه شما چطور فکر می کنید و در طول روز به چه چیزی می اندیشید.

منظره ای با افتادن به نام ایکاروس پسر دالوس -افسانه یونانی (Icarus) نقاشی شده از طریق پیتر بروگل ارشد (Pieter Brueghel the Elder)

اولین چیزی که دانشمندان رؤیاشناسی به شما خواهند گفت این است که مطالعه و تحقیق درباره رؤیا کار بسیار سختی است. دکتر تداس استامبریز (Dr. Tadas Stumbrys) - محقق رویاشناسی از دانشگاه هیدلبرگ (Heidelberg) - توضیح می دهد که بردن مردم به عالم رؤیا آن هم زمانی که آن ها را در دستگاه ام آر آی (MRI) قرار می دهید، سخت است اما این امر برخی از مردم را از تلاش برای دیدن رؤیا باز نمی دارد. دکتر روانشناس رینر اسچون هامر (Schönhammer) تفاسیر علمی مربوط به پرواز در رؤیا را گردآوری کرده است که به اوایل قرن نوزدهم برمی شود.

بیشتر آن موارد، حدس های اولیه فیزیولوژیکی بوده اند. روانشناس آلمانی به نام کارل شرنر (Karl Scherner) در سال 1860 میلادی فکر می کرد که بالا و پایین رفتن قفسه سینه رویای پرواز را در انسان ایجاد می کند در حالی که همتای او جی.ای. پورکنژ (J.E. Purkinje) بر این باور بود که آرامش ذاتی در خواب باعث می شود که افراد احساسی شبیه شناور بودن داشته باشند. پل فدرن (Paul Federn) که بیشتر فرویدی بود، این احساس را به ترشحات شبانه نسبت می داد. او - نویسنده کتابی به نام دیئدره بارت (DiedreBarret) - که در آن توضیح می دهد انسان این احساس را به عنوان غلبه بر جاذبه زمین می دیده است، اما این تئوری تا به امروز تأیید نشده است. بیشتر نظریه های اخیر روی ساقه مغز و گوش داخلی که تعادل را کنترل می کنند، تمرکز دارند.

اگرچه دکتر مایکل اشرلد (Schredl)، روانشناس موسسه مرکزی بهداشت روان در مانهایم (Central Institute of Mental Health)، از علل فیزیولوژیکی بالقوه رویای پرواز دست نکشیده اما در مورد اینکه چنین رویاها و تمایزاتی در مورد انسان چه چیزی را بیان می کنند، مشتاق و علاقه­ مند است. او دراین باره می گوید:

رویای پرواز یک موضوع بسیار جالب و مجذوب کننده است.

در یک سری از مطالعات، دکتر مایکل اشرلد تلاش کرده است بروز و شیوع رویای پرواز را با ویژگی های شخصیتی خاص یا انتخاب زندگی مرتبط سازد. با گردآوری داده های جمع ­آوری شده از سال 1956 میلادی (1334 شمسی) و انجام بررسی های گسترده و عمیق، او به چند نتیجه جالب دست یافته است.

اول از همه، افرادی که دارای تجارب بیشتری از پرواز در زندگی عادی و در حالت بیداری هستند، بیشتر از سایرین خواب در مورد پرواز را تجربه می کنند. به عنوان مثال، مربیان کایت سواری حتی در خواب نیز تخصص و شغل خود را تمرین می کنند. تنها تفاوت خواب و بیداری در این است که این افراد در خواب تجهیزات کاری خود را به همراه ندارند. این حقیقت که از سال 1950 میلادی (1329 شمسی) رؤیا و خواب در مورد پرواز بیشتر شده نشان می دهد که سفرهای واقعی با هواپیما و سایر تجهیزات هوایی می تواند در ایجاد حس پرواز دخیل باشد. این امر می تواند مطابق با فرضیه تداوم (Continuity Hypothesis) در خواب باشد. نظریه فوق تا حدودی بحث برانگیز است که فرض می کند تجارب رؤیا و خواب ما ترکیبی از کارهایی است که در بیداری انجام می دهیم.

برای بررسی عمیق تر این نظریه، دکتر مایکل اشرلد در حدود 6000 داده های ورودی رویای یک فرد ناشناس را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. این فرد از سال 1984 میلادی (1362 شمسی) تمامی خاطرات خود را یادداشت کرده است. او دریافت که اگرچه این فرد بعد از تجربه پرواز واقعی خود بر فراز اقیانوس اطلس، رویای پرواز را بیشتر دیده است اما رویای پرواز خلاق تر، تحت تأثیر قرار نگرفته است. او گاهی اوقات با کمک یک خانه، یک توپ جادویی یا یک چرخ پرواز می کرد تا به طور غیرقانونی از مرزها عبور کند و دختری را تحت تأثیر خود قرار دهد (البته او در دنیای واقعی پیروز شد که با آن دختر ازدواج کند).

دکتر اشرلد معتقد است پرواز ممکن است اهمیت کمتری نسبت به شادی عمومی داشته باشد. مطالعات گسترده تر انجام شده از طریق او نشان می دهد که به طور کلی، افرادی با حالت های هیجانی مثبت تر به هنگام بیداری، علاقه و گرایش بیشتری به خواب و رویای پرواز دارند. برای برخی از افراد، رویای پرواز یک تغییر ناگهانی فیزیکی یا شخصیت نیست بلکه یک تصمیم ناخودآگاه است. متخصص دیگری به نام دکتر استامبریز (Stumbrys) رؤیابینی آگاهانه را مورد مطالعه قرار داده است. طبق تحقیقات او این یک نوع خواب است که در آن فرد به خوبی می داند خوابیده است و می تواند جنبه های خاصی از این شرایط را کنترل کند.

در یک مطالعه انجام شده در سال 2014 که در مجله آمریکایی روانشناسی منتشر شده است، دکتر استامبریز و همکارانش، 684 رؤیابین آگاه را در مورد رایج ترین فعالیت ها در دنیای خواب و رؤیا مورد بررسی قرار داده اند. پرواز در درجه اول قرار می گیرد. او دراین باره می گوید:

یک سوم از افراد مورد مطالعه، برخی از رویاهای پرواز را گزارش کرده اند. این مقادیر می تواند در برابر سایر موارد همچون رابطه عاطفی، ورزش و فعالیت هایی مانند جنگیدن و کشتن با اسلحه برنده باشد و در صدر قرار بگیرد.

افرادی موسوم به رویابین های آگاهانه تا حد معینی قادرند فعالیت های خواب خود را به هنگام بیداری برنامه ریزی کنند و حتی بیش از نیمی از افراد مورد مطالعه، برای پرواز برنامه ریزی کرده اند. این برنامه ریزی ها ممکن است سبک پرواز آن ها را تحت تأثیر قرار دهد. دکتر استامبریز دراین باره می گوید:

در رویابینی آگاهانه، انتظارات شما رویای واقعی شما را می سازد؛ بنابراین اگر تصاویر خودبیداری شما یک سوپرمن در حال پرواز باشد، این ایده در فکر باقی می ماند و راه پرواز را برایتان باز خواهد کرد.

دکتر استامبریز با احتیاط کامل بیان می کند که ارتباط بین رویابینی آگاهانه و پرواز الزاماً سبب نمی شود افراد خواب پرواز ببینند. او در این خصوص نیز می گوید:

ممکن است افرادی که رویای آگاهانه دارند یکی از فعالیت های محبوبشان پرواز باشد؛ بنابراین آن ها از دانش درونی خود برای پرواز استفاده می کنند؛ به عبارت دیگر پرواز ممکن است باعث آگاهی شود. اگر بدانید که در حال پرواز هستید، می تواند یک نشانه خوب برای این موضوع باشد که شما خواب می بینید.

در اولین رویابینی آگاهانه که دکتر استامبریز را هم بسیار تحت تأثیر قرار داده و کل حرفه تخصصی او را به سمت دیگری هل داد، فرد خواب بیننده به کنار پنجره رفت اما زمانی که به آستانه پنجره رسید، دریافت که ترسش از ارتفاع به دنیای خواب نیز منتقل شده است. اگرچه او اغلب در این مورد زیاده روی می کند. او معتقد است این حس بسیار مجذوب کننده و جالب است و اگر هیچ کار و برنامه ای نداشته باشد، تنها پرواز می کند.

در نتیجه طبق نظر محققان، پرواز در خواب می تواند عوامل مختلفی به درازی خود رؤیای پرواز باشد، هرچند پیروزیت انسان در پرواز کردن و تحقق این رؤیایی دیرینه به تعداد دیدن این نوع خواب ها نیز کمک شایانی کرده است.